پتاسیم

فشار خون

تقریباً ۷۳ میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا از فشار خون بالا۱ رنج می برند که این یعنی نزدیک به یک سوم جمعیت بزرگسال این کشور. ۶۹ میلیون نفر دیگر از جمعیت بزرگسالان آمریکا نیز در معرض ابتلا به این عارضه۲ هستند. در کل نه نفر از هر ده آمریکائی که به سن ۶۰ سال می رسند، به این عارضه مبتلا می شوند. فشار خون بالا۳ (HBP) یعنی فشار بالاتر از ۱۴۰ میلی متر جیوه در حالت فشار خون سیستولی۴ (SBP یا فشار خون ماکزیمم یعنی فشار خون در رگها در مرحله انقباض بطنی) و حداقل فشار ۹۰ میلی متر جیوه در حالت فشار خون دیاستولی۵ (DBP یا فشار خون می نیمم یعنی فشار خون در رگها در مرحله انبساط بطنی) و یا هر دو به صورت توامان. همچنین کسانی که فشار خونشان بین حالت طبیعی و فشار خون بالا در نوسان است، در دسته بندی به عنوان افراد در معرض ابتلا طبقه بندی می شوند [۱].

 

دسته بندی ماکزیمم می نیمم
طبیعی زیر ۱۲۰ زیر ۸۰
در آستانه ابتلا بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ بین ۸۰ تا ۸۹
فشار خون بالا
خفیف بین ۱۴۰ تا ۱۵۹ بین ۹۰ تا ۹۹
پیشرفته بالای ۱۶۰ بالای ۱۰۰

 

فشار خون بالا معمولاً علایم بالینی آشکاری ندارد مگر در حالت پیشرفته که فرد مبتلا از سردرد، سرگیجه های مقطعی و گاه حتی خون دماغهای ناگهانی رنج می برد. به همین دلیل این عارضه را با نام “قاتل بی صدا” نیز می شناسند. اندازه گیری فشار خون کار ساده ای است و با توجه به شیوع این عارضه (یکی در هر سه نفر) در میان بزرگسالان وجوب آن روشن است. لذا مراجعه سالیانه به پزشک به منظور آزمایش فشار خون اکیداً توصیه می شود، به ویژه برای کسانی که به چاقی، دیابت، بیماریهای قلبی-عروقی و یا بیماریهای کلیوی مبتلا هستند.

 

پتاسیم و فشار خون

به نظر می رسد که پیروی از رژیم غذائی شامل غذاهائی که از لحاظ میزان پتاسیم غنی هستند و در عین حال سدیم کمی دارند می تواند باعث کاهش فشار خون و خطر بروز سکته شود [۲]. بیش از ۲۵ تحقیق علمی مختلف در این زمینه انجام شده است و همگی دال بر آن هستند که اضافه کردن پتاسیم کافی به رژیم غذائی افراد باعث کاهش فشار خون آنها شده است. همچنین پتاسیم با کاهش خطر سکته نیز مرتبط شناخته شده است. جمعیت آماری این مطالعه شامل ده هزار زن و مرد بوده که در ۵۲ نقطه مختلف جهان پراکنده بودند [۱]. این که پتاسیم چگونه باعث کاهش فشار خون می شود هنوز کاملاً روشن نشده است، اما به نظر می رسد که پتاسیم حساسیت رگها و مویرگها را در واکنش به هورمونهای انقباضی غدد فوق کلیوی کاهش می دهد. از سوی دیگر افزایش پتاسیم می تواند باعث تحریک سیستم دفع ادرار و کاهش سدیم شود [۴]. سدیم (نمک طعام) را از مدتها پیش با افزایش فشار خون مرتبط می دانستند. تاثیرات دو عنصر پتاسیم و سدیم در بدن انسان شبیه به دو کفه ترازو است. کاهش سطح پتاسیم در بدن باعث می شود که بدن انسان تمایل بیشتری به حفظ سدیم موجود داشته باشد که می تواند منجر به افزایش فشار خون گردد. از طرفی افزایش پتاسیم بدن را تشویق می کند که، از طریق کلیه ها، سدیم بیشتری دفع کند که ممکن است در کاهش فشار خون تاثیر داشته باشد.

در Dietary Guidelines for Americans سال ۲۰۰۵ دریافت روزانه ۴۷۰۰ میلی گرم پتاسیم را به طور متوسط برای هر انسان بزرگسال توصیه نموده است. میوه ها، سبزیجات، غلات به همراه سبوس و شیر کم چربی منابع عمده پتاسیم به شمار می روند. با این وجود تحقیقات نشان می دهد که متوسط میزان پتاسیم دریافتی در زنان بین ۲۲۰۰ تا ۲۴۰۰ میلی گرم و برای مردان بین ۲۸۰۰ تا ۳۳۰۰ میلی گرم است. این بدین معنی است که در آمریکا میزان دریافت پتاسیم نصف میزان توصیه شده می باشد.

 

منابع تامین پتاسیم

نمودار زیر ده منبع عمده تامین پتاسیم را نشان داده است. لازم به ذکر است که استفاده از این منابع غذائی تنها در صورتی می تواند منجر به کاهش فشار خون و افزایش سلامت فرد شود، که غذای مصرفی از درصد چربی اشباع شده و سدیم (نمک طعام) کمتری برخوردار باشد. برای مثال بهتر است سیب زمینی و مرغ تنوری جایگزین سیب زمینی و مرغ سرخ کرده شود. در تهیه غذاهای آماده همچون کنسروها و نیز فست فودها از نمک طعام (سدیم) به عنوان یک ماده نگهدارنده و طعم دهنده استفاده می شود، لذا محدود کردن استفاده از این دسته از مواد غذائی در رژیم روزانه توصیه می گردد.

 

 

نکته مهم:

مصرف زیاد پتاسیم، به وِیژه اگر از طریق مکملهای غذائی صورت گیرد، می تواند برای کسانی که کلیه و سیستم دفع ادرارشان با مشکل روبروست، بسیار خطرناک باشد. افزایش غلظت پتاسیم در خون را Hyperkalemia گویند که می تواند عامل بروز اختلال در ضربان قلب و حتی مرگ شود. لذا مصرف مکملهای غذائی برای جبران کمبود پتاسیم تنها باید زیر نظر پزشک متخصص باشد.

 

۱Hypertension

۲– Pre-Hypertension

۳– High Blood Pressure

۴– Systolic Blood Pressure

۵– Diastolic Blood Pressure

 

منابع:

[۱] مقالات What is high blood pressure، Add potassium to your diet to help lower blood pressure و Adding more potassium to your diet can be easy and delicious از سایت WebMD

[۲] سایت رویترز، ۳۰ جولای ۲۰۰۸

[۳] مقاله Can Potassium Prevent High Blood Pressure از سایت about.com

[۴] مقاله Potassium and hypertension از سایت uptodate.com

۵ دیدگاه

  1. مهدی ۱۸ آذر ۱۳۸۹
  2. گل یاس ۴ خرداد ۱۳۸۹
  3. مطبخ شیما ۲۰ آبان ۱۳۸۷
  4. مهران ۲۰ آبان ۱۳۸۷
  5. سعیده ۲۰ آبان ۱۳۸۷